و اسماعیل ابان بن ابی عیاش از موالی عبدالقیس عبدی است.، طبق آنچه خود وی در مقدمه کتاب سلیم بن قیس می‌گوید، اهل نوبندگان فارس و ایرانی است. اما از آنجا که مدت زیادی از عمرش را در بصره سپری کرده‌است، وی را بصری خوانده‌اند. نام پدرش ابی‌عیاش، فیروز و به قولی دینار گفته شده است. برقی پس از نام وی صفت «الحذاء» به معنای کفش‌فروش و کفاش را یاد می‌کند عبدالقیس نام یکی از قبایل عرب است که ابان بن ابی‌عیاش به عنوان یکی از هم‌پیمانان آن نام برده شده است. از سال ولادت وی گزارشی در کتب رجالی دیده نمی‌شود، اما سال وفاتش ۱۴۰ ق یا به عبارت دقیق‌تر سال ۱۳۸ ق ثبت شده است. در طبقات حدیثی، جزو طبقه تابعان محسوب می‌شود.
ش‌ترین شهرت ابن ابی عیاش در نزد شیعیان، روایت وی از ابوصادق سلیم بن قیس کوفی است. سُلیم از یاران امیر المومنین بود و در روزگار حجاج بن یوسف(د ۹۵ق/۷۱۴م) زنده بود. حجاج به دلیل شیعی بودن، سُلیم را طلب کرد، ولی او گریخت و در یکی از نواحی فارس به ابان پناهنده شد. هنگامی که سُلیم در مخفی‌گاه خود در آستانه مرگ قرار گرفت، کتابی را به ابان تسلیم کرد که در آن حوادث و رویدادهای پس از درگذشت حضرت رسول (ص) آمده بود.پس از ابان این کتاب از طریق محدثانی چون و دیگران روایت شده است.