یکی از راه های عمیق و در عین حال ساده و آسان برای شناخت اسلام و آثار سازنده آن، مطالعه زندگی اصحاب خاصّ پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام است. آنها که تا آخر عمر در خط پیامبر و امامان بودند و از جانب آن بزرگوران مورد تأیید قرار گرفتند و من در این بخش امروز جابر بن عبدالله انصاری را به شما معرفی خواهم کرد.
جابر کیست؟
وی حدود پانزده سال قبل از هجرت در شهر مدینه متولد شد. خانواده ی او از قبیله ی(خزرج )بودند. پدر او (عبدالله بن عمرو) جزو اولین کسانی بود که قبل از هجرت به پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله و سلم) ایمان آورد.جابر ۹۰ سال عمر کرد که در این نود سال عمر پیامبر و ۵ امام را دید و در زمان هر امام جزوه یاران آن حضرت بود.
جابر در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله
گفته اند اولین دیدار جابر با پیامبر در بیعت عقبه دوم بود. وی که به همراه پدرش در آن جمع حضور داشت، کم سال ترین ناظر بیعت اوسیان و خزرجیان با پیامبر(ص) بود.
پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه جنگ‌هایی برای ایشان رخ داده است که مسلمانان در آن شرکت می کردند. جابر نیز از جمله جوانانی بود که در بیشتر غزوه‌ها و سریه‌ها، همراه پیامبر بوده است.
البته در گزارش‌های رسیده، تفاوت‌هایی در تعداد مغازی رسول خدا(ص) و تعداد جنگ‌هایی که جابر در آن حضور داشته، به چشم می خورد، به عنوان نمونه در معارف و معاریف از زبان جابر آمده: رسول اکرم(ص) خود شخصاً در ۲۱ غزوه حضور داشت و من در ۱۹ غزوه شرکت داشتم.
جابر برخلاف میل باطنی اش در دو غزوه بدر و احد حاضر نبود گرچه گاهی او را بدری گفته اند و حتی از خود او نقل شده که در غزوه بدر آب رسان بوده است. اما این قول صحیح نیست چرا که در نقل های مشهور و معتبر از خود جابر آمده که در جنگ بدر حضور نداشته است.
جابر در زمان خلافت امیرالمومنین علیه السلام
جابر در آن زمان بدون دخالت در حوادث سیاسی در شهر مدینه زندگی می‌کرد. منبع موثقی نقل نکرده که در جنگ های صفین و نهروان حضور داشته.
در اواخر خلافت حضرت علی، سپاهیان معاویه به غارت شهرها می پرداختند و از مردم به زور بیعت می گرفتند. مدینه نیز از این غارتها در امان نماند. بُسر بن اَرْطاه در سال ۴۰ بر مدینه تاخت و از مردم مدینه، از جمله قبیله بنی‌سَلَمه (قبیله جابر)، نیز بیعت خواست. جابر که بیعت با بُسر را گمراهی می دانست، به خانه ام سلمه، همسر رسول خدا، پناه برد و سرانجام برای دور از خونریزی و توصیه ام‌سلمه با بُسر بیعت کند.
اولین زائر کربلا
آیا می دانستید جابر زیارت اربعین را بنا نمود؟
عطیه عوفی به همراه جابر، نخستین زائران امام حسین(ع) در بیستم صفر سال ۶۱ هجری، همزمان با اربعین شهیدان کربلا هستند و نام این دو همواره همراه با زیارت اربعین برده می¬شود. عطیه از تابعان و شیعیان برجسته امیرمؤمنان(ع) و یکی از رجال علم و حدیث و تفسیر قرآن بود. او که شاگرد جابر بود ، علاوه بر حدیث غدیر، حدیث زیارت اربعین را نیز از استادش نقل کرده است. او پرداخته و در پایان، حدیث غدیر و حدیث زیارت اربعین را از این نخستین زائر سیدالشهدا(ع) نقل کرده است.